Περίληψη
Αυτοκινητικό ατύχημα – Θάνατος συνοδηγού – Παράβαση διατάξεων ΚΟΚ – Συνυπαιτιότητα θανόντος -. Απαραίτητη προϋπόθεση της ευθύνης προς αποζημίωση σε περίπτωση τροχαίου ατυχήματος, είναι η υπαιτιότητα του οδηγού του αυτοκινήτου που προκάλεσε τη ζημία καθώς και η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της πράξεως ή παραλείψεως του οδηγού, από τις οποίες προκλήθηκε η ζημία, η ύπαρξη δε της υπαιτιότητας δεν αποκλείεται καταρχήν από το γεγονός, ότι στο αποτέλεσμα της βλάβης που προκλήθηκε, συνετέλεσε και συνυπαιτιότητα του ζημιωθέντος, εφόσον δεν διακόπτεται ο αιτιώδης σύνδεσμος. Η ύπαρξη της υπαιτιότητας ή της συνυπαιτιότητας καθώς και ο βαθμός του πταίσματος των εμπλακέντων στο ατύχημα προσώπων, δεν αναιρούνται από μόνο το γεγονός, ότι το ένα από τα πρόσωπα αυτά παραβίασε τις διατάξεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (Κ.Ο.Κ.), αφού μόνη η παραβίαση των διατάξεων αυτού, δεν θεμελιώνει αυτή καθεαυτή υπαιτιότητα στην επέλευση των συνεπειών από αυτοκινητικό ατύχημα. Αποτελεί απλώς στοιχείο, η στάθμιση του οποίου από το δικαστήριο της ουσίας θα κριθεί σε σχέση με την ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της συγκεκριμένης παραβάσεως και του επελθόντος αποτελέσματος. Ασαφείς αιτιολογίες ως προς την συνυπαιτιότητα θανόντος συνοδηγού, που δέχθηκε να επιβιβαστεί στη μοναδική θέση του συνοδηγού, μαζί με άλλους τρείς, ως τέταρτος επιβάτης, πράγμα που γνώριζε ότι απαγορεύεται, με συνέπεια, λόγω της έντονης πίεσης που δέχθηκε η πόρτα του συνοδηγού από τα σώματα των επιβαινόντων, κατά το ατύχημα, ν’ ανοίξει η πόρτα του συνοδηγού και ο ευρισκόμενος προς αυτή παθών, να πέσει στο οδόστρωμα και από τις βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις που υπέστη από την πτώση του στην άσφαλτο, να αποβιώσει.

Κείμενο Απόφασης
Αριθμός 307/2005

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Δ’ Πολιτικό Τμήμα

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Στυλιανό Πατεράκη, Αντιπρόεδρο, Ανάργυρο Πλατή, Γεώργιο Βούλγαρη, Δημήτριο Κυριτσάκη και Αχιλλέα Νταφούλη, Αρεοπαγίτες.

ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του, στις 17 Δεκεμβρίου 2004, με την παρουσία και της Γραμματέως Κωνσταντίνας Ξηροτύρη, για να δικάσει μεταξύ:

Των αναιρεσειόντων: 1) Α.Μ του 2) Σ.συζύγου Α.Μ., 3) Χ.Μπούζου. του Α., 4) Ι.Μ. του Α., 5) Θ.Μ. του Α. και 6) Ε.θυγατέρας Α.Μ., συζ. Α.Ν., κατοίκων Ρέντης Αττικής, οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Ανδρέα Αναγωνστάκη.

Του αναιρεσιβλήτου: Ν.Π.Ι.Δ. με την επωνυμία «ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ», που εδρεύει στην Αθήνα και εκπροσωπείται νόμιμα, ως ειδικού διαδόχου της ανώνυμης ασφαλιστικής εταιρίας με την επωνυμία «***», της οποίας ανακλήθηκε η άδεια λειτουργίας. Εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο του Αργυρώ Γρατσία-Πλατή.

Η ένδικη διαφορά άρχισε με τις από 15-2-2000, των ήδη αναιρεσειόντων, και 19-9-2000, του ήδη αναιρεσιβλήτου, αγωγές, που κατατέθηκαν στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών και συνεκδικάσθηκαν. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 3066/2002 οριστική του ίδιου Δικαστηρίου και 4253/2003 του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητούν οι αναιρεσείοντες με την από 6-10-2003 αίτησή τους.

Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Δημήτριος Κυριτσάκης ανέγνωσε την από 6-12-2004 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την παραδοχή του πρώτου και την απόρριψη των λοιπών από τους λόγους της κρινόμενης αίτησης αναίρεσης. Ο πληρεξούσιος των αναιρεσειόντων ζήτησε την παραδοχή της αίτησης, η πληρεξουσία του αναιρεσιβλήτου την απόρριψή της και καθένας την καταδίκη του αντίδικου μέρους στη δικαστική δαπάνη.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ.19 ΚΠολΔ, αναίρεση επιτρέπεται, αν η απόφαση δεν έχει νόμιμη βάση, αν, δηλαδή, από τις παραδοχές της δεν προκύπτουν σαφώς τα περιστατικά, τα οποία είναι αναγκαία στη συγκεκριμένη περίπτωση, για την κρίση του δικαστηρίου περί της συνδρομής των νομίμων όρων και προϋποθέσεων των διατάξεων που εφάρμοσε, ιδίως δε αν δεν έχει καθόλου αιτιολογίες ή έχει αιτιολογίες αντιφατικές ή ανεπαρκείς σε ζήτημα που ασκεί ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης. Ιδρύεται δε ο λόγος αναίρεσης για έλλειψη νόμιμης βάσης της αποφάσεως, όταν από τις παραδοχές της δεν προκύπτουν σαφώς τα περιστατικά , τα οποία είναι αναγκαία στη συγκεκριμένη περίπτωση, για την κρίση του δικαστηρίου, περί της συνδρομής των νόμιμων όρων και προϋποθέσεων της διάταξης που εφαρμόστηκε ή περί μη συνδρομής τούτων, η οποία ( μη συνδρομή ) αποκλείει την εφαρμογή της, καθώς και όταν η απόφαση έχει ανεπαρκείς ή αντιφατικές αιτιολογίες, σχετικά με το νομικό χαρακτηρισμό των περιστατικών που έγιναν δεκτά και έχουν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης. ( ΟλΑΠ 1/199). Εξ άλλου από τις διατάξεις των άρθρων 10 του Ν. Γ=)Ν/1911, 297, 300, 330 και 914 ΑΚ προκύπτει, ότι απαραίτητη προϋπόθεση της ευθύνης προς αποζημίωση σε περίπτωση τροχαίου ατυχήματος, είναι η υπαιτιότητα του οδηγού του αυτοκινήτου που προκάλεσε τη ζημία καθώς και η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της πράξεως ή παραλείψεως του οδηγού, από τις οποίες προκλήθηκε η ζημία,η ύπαρξη δε της υπαιτιότητας δεν αποκλείεται καταρχήν από το γεγονός, ότι στο αποτέλεσμα της βλάβης που προκλήθηκε, συνετέλεσε και συνυπαιτιότητα του ζημιωθέντος, εφόσον δεν διακόπτεται ο αιτιώδης σύνδεσμος. Η ύπαρξη της υπαιτιότητας ή της συνυπαιτιότητας καθώς και ο βαθμός του πταίσματος των εμπλακέντων στο ατύχημα προσώπων, δεν αναιρούνται από μόνο το γεγονός, ότι το ένα από τα πρόσωπα αυτά παραβίασε τις διατάξεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (Κ.Ο.Κ.), αφού μόνη η παραβίαση των διατάξεων αυτού, δεν θεμελιώνει αυτή καθεαυτή υπαιτιότητα στην επέλευση των συνεπειών από αυτοκινητικό ατύχημα. Αποτελεί απλώς στοιχείο, η στάθμιση του οποίου από το δικαστήριο της ουσίας θα κριθεί σε σχέση με την ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της συγκεκριμένης παραβάσεως και του επελθόντος αποτελέσματος. Στην προκειμένη περίπτωση το εφετείο ανελέγκτως δέχθηκε, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση του σε σχέση με το θανάσιμο τραυματισμό του υιού και αδελφού των αναιρεσειόντων, Αλβανού υπηκόου, Ο.Μ ετών 19, ότι συνυπαίτιος κατά ποσοστό 30% στο τροχαίο ατύχημα της 31.8.1999 στο 19,5 χιλιόμετρο της Ε.Ο Αθηνών Κορίνθου, έναντι του εργοστασίου της ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗΣ είναι και ο τελευταίος . Η ευθύνη του εστιάστηκε στο ότι δέχθηκε να επιβιβαστεί στη μοναδική θέση του συνοδηγού, μαζί με τον Πακιστανό υπήκοο Μ.Φ, και τον 15χρονο γιο του οδηγού Ι.Σ, ως τέταρτος επιβάτης στο υπ΄αρίθ.*** αυτοκίνητο, πράγμα που γνώριζε ότι απαγορεύεται, με συνέπεια , λόγω της έντονης πίεσης που δέχθηκε η πόρτα του συνοδηγού από τα σώματα των επιβαινόντων, όταν στην παραπάνω θέση, λόγω της υπερβολικής ταχύτητας της παλαιότητας του αυτοκινήτου εργοστασίου κατασκευής MERCENTES L 508 και της μη συντηρήσεώς του, αποσπάστηκαν οι δύο τροχοί του οπίσθιου αριστερού άξονα, ο οποίος μαζί με το αντίστοιχο ταμπούρο και την αποθήκη καυσίμου , σύρονταν στο οδόστρωμα και το αυτοκίνητο, παρεκκλίνοντας της πορείας του, πότε δεξιά και πότε αριστερά, διέγραψε τελικά λοξή πορεία 95 μοιρών και ακινητοποιήθηκε, αλλά 30 μέτρα από το σημείο που άρχισε η πιο πάνω πορεία, άνοιξε η πόρτα του συνοδηγού και ο ευρισκόμενος προς αυτή παθών, έπεσε στο οδόστρωμα και από τις βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις που υπέστη από την πτώση του στην άσφαλτο, απεβίωσε. Με αυτά που δέχθηκε το εφετείο, το οποίο στη συνέχεια με βάση το ποσοστό συνυπαιτιότητας μείωσε το κονδύλιο των εξόδων κηδείας και σταθμίζοντας μαζί με τα λοιπά στοιχεία, προέβη στον προσδιορισμό του ύψους της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ψυχικής οδύνης των αναιρεσειόντων, διέλαβε στην απόφασή του ελλιπείς και ασαφείς αιτιολογίες, οι οποίες δεν επιτρέπουν τον έλεγχο της ορθής εφαρμογής των περί συνυπαιτιότητας του θύματος διατάξεων του Α.Κ. Ειδικότερα, δεν προσδιορίζονται: 1.Αν ο θανών γνώριζε ή μπορούσε καθ΄ οιονδήποτε χρόνο να γνωρίζει την παλαιότητα, την έλλειψη συντήρησης και την εν γένει κατάσταση του αυτοκινήτου και ότι τούτο δεν είχε ποτέ υποστεί σε έλεγχο ΚΤΕΟ 2. Αν γνώριζε ή μπορούσε καθ΄ οιονδήποτε χρόνο να γνωρίζει την κακή λειτουργία του μηχανισμού ασφάλισης της θύρας του συνοδηγού του οχήματος στο οποίο επιβιβάστηκε. 3.Αν μπορούσε, καθ΄ οιονδήποτε χρόνο να προβλέψει και από πιο στοιχείο, ότι στην πορεία μπορούσαν να αποσπαστούν ορισμένοι από τους τροχούς του αυτοκινήτου με το αντίστοιχο ταμπούρο και το αυτοκίνητο να διαγράφει ελλιπτικές κινήσεις επί του οδοστρώματος, 4. Αν γνώριζε ή μπορούσε καθ΄οιονδήποτε χρόνο να γνωρίζει και πως, ότι το συγκεριμένο αυτοκίνητο διέθετε με βάση την άδεια κυκλοφορίας του μία μόνο θέση συνοδηγού και παρά ταύτα επιβιβάστηκε, 5. Αν, του υποδείχθηκε από τον οδηγό του αυτοκινήτου να μην ανέλθει επί του αυτοκινήτου επειδή δεν διέθετε επαρκή χώρο στο θάλαμο οδήγησης και, παρά ταύτα, ο ίδιος με δική του πρωτοβουλία ανήλθε στο αυτοκίνητο, 6. Αν είχε εναλλακτικούς τρόπους μετάβασης στο χώρο εργασίας την ημέρα εκείνη και παρά ταύτα προτίμησε να μετακινηθεί με το συγκεκριμένο αυτοκίνητο και 7. Αν, η δεξιά προς την πλευρά του θύρα του αυτοκινήτου θα υποχωρούσε από την πίεση του σώματος κατά τη πορεία και αν ακόμη το αυτοκίνητο δεν παρέμενε ακυβέρνητο από την αποκοπή των τροχών, του ταμπούρου και της αποθήκης καυσίμων. Πρέπει, επομένως, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση κατά παραδοχήν του πρώτου υπό στοιχεία 1 έως και 6 λόγου της αιτήσεως αναιρέσεως με τον οποίο αποδίδεται η αιτίαση στην προσβαλλόμενη απόφαση ότι παραβίασε τη διάταξη του άρθρ. 559 αρίθ. 19 ΚΠολΔ. Αντίθετα αβάσιμος και απορριπτέος είναι ο ίδιος λόγος της αιτήσεως με τον οποίο αποδίδεται η αιτίαση στην απόφαση για αντιφατικές αιτιολογίες εκ του ότι ενώ δέχεται: α) ότι το άνοιγμα της πόρτας οφείλεται στην πίεση που αυτή δέχθηκε από τα σώματα των τριών επιβαινόντων (φύλ. 4ο, στίχ. 22) σε άλλο σημείο (8η σελ. 4ος στίχος) δέχεται ότι το άνοιγμα της πόρτας οφείλεται στην ελαττωματικότητα του μηχανισμού ασφάλισης, αφού η συνδρομή του ενός περιστατικού δεν αποκλείει την ύπαρξη και του ετέρου και β) ότι ενώ δέχεται ότι δεν προσβάλλεται η πρωτόδικη απόφαση κατά το σημείο που δέχθηκε ότι υπαίτιος για το θανάσιμο τραυματισμό του παθόντος Ο.Μ είναι ο οδηγός του αυτοκινήτου Ε.Σ για τους εκεί αναφερόμενους λόγους (8η σελ. στίχ. 12ος), δέχθηκε συνυπαιτιότητα του παθόντος κατά το πιο πάνω ποσοστό του 30%, διότι η προσβαλλόμενη απόφαση κάνει λόγο για υπαιτιότητα χωρίς τον επιθετικό προσδιορισμό «αποκλειστική» υπαιτιότητα, λόγος δε εφέσεως περί υπάρξεως συνυπαιτιότητας του παθόντος σε ποσοστό 90%, είχε υποβληθεί (σελ. 2 αρίθ. 1 του από 9.9.2002 δικογράφου της έφεσης). Πρέπει, επομένως, κατά το βάσιμο περί αυτού 1ο από το άρθρο 559 αρίθ. 19 ΚΠολΔ λόγο της αιτήσεως αναιρέσεως, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση προς περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο δικαστήριο που θα συντεθεί από άλλους δικαστές, Η έρευνα, μετά ταύτα, του 2ου και 3ου από το άρθρ. 559 αρίθ. 11 λόγων αναίρεσης, παρέλκει.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Αναιρεί, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό, την υπ΄αρίθ. 4253/2003 απόφαση του Εφετείου Αθηνών

Παραπέμπει την υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση, κατά το μέρος που αναιρέθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, στο ίδιο εφετείο, που θα συντεθεί από άλλους δικαστές και

Καταδικάζει το αναιρεσίβλητο Επικουρικό Κεφάλαιο στη δικαστική δαπάνη των αναιρεσειόντων, το ύψος της οποίας ορίζει σε χίλια πεντακόσια (1500) Ευρώ.

Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 12 Ιανουαρίου 2005

Δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο στην Αθήνα, στις 18 Φεβρουαρίου 2005.

Πρόεδρος: Στυλιανός Πατεράκης
Δικηγόροι: Δημήτριος Κυριτσάκης
Εισηγητές: Δημήτριος Κυριτσάκης

dsa.gr