Δικαστήριο: ΕΦΕΤΕΙΟ
Τόπος: ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Αριθ. Απόφασης: 10
Ετος: 1994
Περίληψη
Κληρονομία – Μεταγραφή αποδοχής κληρονομίας -. Η μεταγραφή της αποδοχής κληρονομίας, οποτεδήποτε γίνει, ανατρέχει στο χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου, με αποτέλεσμα ο κληρονόμος να γίνεται κύριος των κληρονομιαίων ακινήτων από το θάνατο του κληρονομουμένου. Μπορεί να μεταγραφεί οποιοδήποτε δημόσιο έγγραφο αποδεικνύει την αποδοχή κληρονομίας (π.χ. το πιστοποιητικό του Γραμματέα Πρωτοδικών για μη αποποίηση). ΔΙΑΝΟΜΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΙΟΥ ΑΚΙΝΗΤΟΥ: Ο ενάγων κληρονόμος νομιμοποιείται να επιδιώξει τη μεταγραφή του δημοσίου εγγράφου που αποδεικνύει την αποδοχή της κληρονομίας από τον εναγόμενο συγκληρονόμο του. Ποιά στοιχεία πρέπει να περιλαμβάνει η σχετική αγωγή για τη θεμελίωση ενεργητικής και παθητικής νομιμοποίησης. Παραδεκτά κληρονόμος στρέφει αγωγή διανομής κληρονομιαίου ακινήτου κατά συγκληρονόμου που δεν έχει μεταγράψει την αποδοχή κληρονομίας του. Σε περίπτωση άρνησης της αγωγής από τον εναγόμενο, ο ενάγων επιτρεπτώς μεταγράφει τη δήλωση αποδοχής του εναγομένου, ακόμη και μετά την έκδοση της οριστικής απόφασης, πριν από την πρώτη συζήτηση στο Εφετείο. ΔΙΑΝΟΜΗ: Απόφαση με την οποία διατάσσεται η πώληση κοινού ακινήτου με πλειστηριασμό λόγω του ότι η αυτούσια διανομή θα οδηγούσε σε δύο μη άρτια οικόπεδα.
Κείμενο Απόφασης
Ο εφεσίβλητος ενάγων άσκησε αγωγή διανομής κοινού ακινήτου. Η εκκαλούμενη απόφαση εκδόθηκε ερήμην της εναγομένης. Το Δικαστήριο δίκασε την υπόθεση σαν να ήταν παρόντες όλοι οι διάδικοι, έκανε δεκτή την αγωγή και διέταξε την πώληση του κοινού ακινήτου με πλειστηριασμό. Κατά της απόφασης αυτής παραπονείται η εκκαλούσα εναγομένη και για τους λόγους που εκθέτει στην έφεσή της (νομικά και ουσιαστικά σφάλματα) ζητεί να εξαφανισθεί η εκκαλούμενη απόφαση και να απορριφθεί η αγωγή, ως αβάσιμη. Η έφεση είναι παραδεκτή και πρέπει να ερευνηθεί με την ίδια τακτική διαδικασία, για να κριθεί και κατ’ ουσίαν.
Η κληρονομική διαδοχή από το νόμο (εξ αδιαθέτου ή νόμιμης μοίρας) ή εκ διαθήκης, αποτελεί παράγωγο τρόπο κτήσης κυριότητας για τα ακίνητα της κληρονομίας (ΕφΑθ 722/93 Αρμ 47.335). Η μεταγραφή της δήλωσης αποδοχής κληρονομίας μπορεί να γίνει και μετά την πρωτόδικη απόφαση (ΑΠ 979/80 ΝοΒ 29.320), στη δευτεροβάθμια δίκη, από τον κληρονόμο ή και από τρίτον (ΑΠ 683/76 ΝοΒ 25.41). Οποτεδήποτε γίνει η μεταγραφή, αυτή ανατρέχει στο χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου, από τον οποίο θεωρείται ο κληρονόμος, ως κύριος του ακινήτου της κληρονομίας (ΕφΑθ 11575/86 Δνη 29.142). Μπορεί να μεταγραφεί οποιοδήποτε δημόσιο έγγραφο που αποδεικνύει την αποδοχή της κληρονομίας (ΕφΑθ 313/84 Δνη 25.1573). Τέτοιο δημόσιο έγγραφο είναι και το πιστοποιητικό του αρμοδίου Γραμματέα του Πρωτοδικείου για μη αποποίηση της κληρονομίας (βλ. Ράμμο, ΕρμΑΚ, άρθρο 1195, αρ. 5, ΕφΑθ 10267/78 ΝοΒ 27.1497), διότι από αυτό προκύπτει η σιωπηρή αποδοχή της κληρονομίας (βλ. Διατσίδη, Αρμ 38.248). Ο κληρονόμος νομιμοποιείται να επιδιώξει τη μεταγραφή της σιωπηρής αποδοχής της κληρονομίας από το συγκληρονόμο προς κτήση κυριότητας για να ασκήσει εναντίον του αγωγή διανομής των ακινήτων της κληρονομίας (ΑΠ 683/76 ΝοΒ 25.41). Περαιτέρω, για την ενεργητική και παθητική νομιμοποίηση της αγωγής διανομής ακινήτων κληρονομίας, αυτή πρέπει να εκθέτει το δικαίωμα συγκυριότητας του ενάγοντος (ΑΠ 801/77 ΝοΒ 26.508). Δηλαδή, πρέπει να εκθέτει την κυριότητα του κληρονομουμένου (ΕφΚερκ 14/85 Δνη 26.901), το κληρονομικό δικαίωμα του ενάγοντος εξ αδιαθέτου ή εκ διαθήκης, την αποδοχή κληρονομίας με δημόσιο έγγραφο και τη μεταγραφή, για την απόκτηση κυριότητας στα ακίνητα κληρονομίας (ΕφΑθ 8518/81 ΝοΒ 30.265). Επίσης πρέπει να εκθέτει και ότι έχει συγκυριότητα ο εναγόμενος, η οποία είναι απαραίτητη διότι η διανομή είναι μια μορφή διάθεσης των ακινήτων μεταξύ των κληρονόμων κατά τα αντίστοιχα ποσοστά (ΕφΑθ 11575/86 Δνη 29.142). Ενώ δεν απαιτείται να εκθέτει τον τρόπο κτήσης κυριότητας από τον κληρονομούμενο (ΕφΑθ 9622/84 ΝοΒ 33.125), παρά μόνο αν αμφισβητηθεί (ΕφΑθ 9437/81 ΝοΒ 30.475), οπότε με τις προτάσεις μπορεί να καθορισθεί μέχρι εκείνο το δικαιοπάροχο που την απέκτησε με πρωτότυπο τρόπο (ΑΠ 1148/80 ΝοΒ 39.527). Στην προκείμενη περίπτωση η εναγομένη δεν αμφισβητεί την κυριότητα του δικαιοπαρόχου ούτε τα περιστατικά που θεμελιώνουν το κληρονομικό δικαίωμα κάθε κληρονόμου, αλλά ισχυρίζεται ότι η αγωγή είναι αόριστη, διότι δήθεν ο ενάγων δεν επικαλείται νόμιμη αποδοχή κληρονομίας από την ίδια με δημόσιο έγγραφο και μεταγραφή του. Η αγωγή είναι ορισμένη, διότι για την παθητική νομιμοποίηση της αγωγής αρκεί το ότι ο ενάγων, με την αγωγή του, ομολογεί τη συγκυριότητα της εναγομένης, ενώ, στην παρούσα δευτοροβάθμια δίκη, εξαιτίας της άρνησης της αγωγής, επιτρεπτώς, με τις προτάσεις του, βελτιώνει την ιστορική βάση της αγωγής του, διευκρινίζοντας ότι μετά την πρωτόδικη δίκη αυτός μετέγραψε το πιστοποιητικό του αρμοδίου γραμματέα για μη αποποίηση της κληρονομίας από την εναγομένη και επομένως η μεταγραφή ανατρέχει στο χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου, από τον οποίο θεωρείται η εναγομένη ως συγκύρια του ακινήτου της κληρονομίας. Γι’ αυτό, παρά τον αντίθετο αβάσιμο πρώτο λόγο της έφεσης, η αγωγή είναι ορισμένη.
Από τις καταθέσεις των μαρτύρων των διαδίκων, για τα θέματα απόδειξης που όρισε η υπ’ αριθμ. …/89 πράξη αποδείξεων (βλ. υπ’ αριθμ. …/90 εισηγητική έκθεση), τα έγγραφα που επικαλούνται και νομίμως προσκομίζουν οι διάδικοι, σε συνδυασμό με τις πιο κάτω ομολογίες της εναγομένης, αποδείχθηκαν τα εξής: α’) η κοινή δικαιοπάροχος των διαδίκων Β.Τ. πέθανε στις 8.3.1987 χωρίς διαθήκη (βλέπε υπ’ αριθμ. …/24.7.1992 και …/26.11.1993 πιστοποιητικά του αρμοδίου Γραμματέα του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης) και άφησε τους διαδίκους μόνους εξ αδιαθέτου κληρονόμους (νόμιμα τέκνα), οι οποίοι την κληρονομούν κατά το ένα δεύτερο εξ αδιαιρέτου, β’) η κληρονομουμένη ήταν κυρία του επίδικου ακινήτου (οικόπεδο 360 τ.μ. στο Ροδοχώρι Συκεών Θεσσαλονίκης) που δεν αμφισβητεί η εναγομένη, η οποία ρητά ομολογεί το κληρονομικό δικαίωμα των διαδίκων και την κυριότητα της κοινής δικαιοπαρόχου, γ’) ο ενάγων προέβη σε δήλωση αποδοχής κληρονομίας με συμβολαιογραφικό έγγραφο και μεταγραφή, για να αποκτήσει ο ίδιος κυριότητα κατά το κληρονομικό μερίδιο (βλ. υπ’ αριθμ. …/23.2.1988 δήλωση αποδοχής κληρονομίας του συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης Χ.Δ., και υπ’ αριθμ. …/26.2.1989 πιστοποιητικό μεταγραφής του Μεταγραφοφύλακα Θεσσαλονίκης. Επίσης μετέγραψε το υπ’ αριθμ. …/21.7.1992 πιστοποιητικό του Γραμματέα του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης για μη αποποίηση της κληρονομίας από την εναγομένη, για να αποκτήσει και η εναγομένη κυριότητα κατά το κληρονομικό της μερίδιο. Επομένως, παρά τον αντίθετο αβάσιμο δεύτερο λόγο της έφεσης, ο ενάγων απέδειξε την απαιτούμενη συγκυριότητα των διαδίκων.
Από τις ίδιες αποδείξεις, καθώς και την έκθεση πραγματογνωμοσύνης, που διενήργησε ο πραγματογνώμονας τοπογράφος μηχανικός Κ.Μ., σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. …/89 πράξη αποδείξεων που διέταξε την πραγματογνωμοσύνη και την υπ’αριθμ. …/91 πράξη που τον όρισε πραγματογνώμονα σε αντικατάσταση της Α.Λ., αποδείχθηκε ότι δεν είναι δυνατή η αυτούσια διανομή του επιδίκου σε δύο διαιρετά μέρη, διότι προκύπτουν μη άρτια οικόπεδα, που απαγορεύεται. Επομένως παρά τον αντίθετο αβάσιμο τρίτο λόγο της έφεσης, ορθά η εκκαλούμενη απόφαση διέταξε την πώληση του κοινού ακινήτου με πλειστηριασμό, ώστε κάθε διάδικος να λάβει το μέρος του πλειστηριάσματος που αντιστοιχεί στο μερίδιό του.
Με τις σκέψεις αυτές, ορθά η εκκαλούμενη απόφαση έκανε δεκτή την αγωγή ως βάσιμη και απέρριψε τις αντίθετες ενστάσεις της εναγομένης, ως αβάσιμες. Γι’ αυτό θα απορριφθεί η έφεση, ως αβάσιμη στο σύνολό της. Τα δικαστικά έξοδα θα συμψηφιστούν για τον παρόντα δεύτερο βαθμό δικαιοδοσίας, διότι η εκκαλούσα που νικήθηκε είχε εύλογη αμφιβολία για την έκβαση της δίκης (άρθρα 178, 183 ΚΠολΔ).
Πρόεδρος: Αλέξανδρος Παπαμιχαλόπουλος
Εισηγητές: Θ. Νιαβής
Λήμματα: Κληρονομία ,Μεταγραφή αποδοχής κληρονομίας
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Δημοσίευση: ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΔΣΑ
ΑΡΜΕΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ετος: 1994
Τόμος: 48
Σελ.: 678
ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ
Α/Α Νόμος Αριθμός Έτος Αρθρο Παράγραφος
1 « ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ » 1195
2 « ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ » 798
ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ
A/A Δικαστήριο Τόπος Αριθμός Έτος Δημοσίευση
1 ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ 18 1960 Εφημερίδα Ελλήνων Νομικών
Αντίθετη (για το θέμα της μεταγραφής της κληρονομίας από δημόσιο έγγραφο).
2 ΕΦΕΤΕΙΟ Αθήνα 10267 1978 Νομικό Βήμα
Σύμφωνη (για τη δυνατότητα μεταγραφής του πιστοποιητικού μη αποποίησης κληρονομίας).
3 ΕΦΕΤΕΙΟ Αθήνα 8518 1981 Νομικό Βήμα
Σύμφωνη (για το περιεχόμενο αγωγής διανομής κληρονομιαίου ακινήτου).
4 ΕΦΕΤΕΙΟ Αθήνα 11575 1986 Ελληνική Δικαιοσύνη
Σύμφωνη (για το περιεχόμενο αγωγής διανομής κληρονομιαίου ακινήτου).
5 ΕΦΕΤΕΙΟ Αθήνα 9622 1984 Νομικό Βήμα
Σύμφωνη (για το περιεχόμενο αγωγής διανομής κληρονομιαίου ακινήτου).
6 « ΕΦΕΤΕΙΟ » Θεσσαλονίκης 10 1994 Αρμενόπουλος
Η ίδια απόφαση με άλλη δημοσίευση.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
Α/Α Δημοσίευση Έτος Εκδότης Συγγραφείς Τίτλος Τόμος Σελίδα
1 Ελληνική Δικαιοσύνη 1979 Ν. Μιχαλόπουλος Μεταγραφή αποδοχής κληρονομίας προκύπτουσα εκ δημοσίου εγγράφου. 20 505
2 Νομικό Βήμα 1981 Ε. Ράφτης Μεταγραφή σιωπηράς αποδοχής κληρονομίας. 29 226
3 Νομικό Βήμα 1986 Ε. Βούρβαχης Μεταγραφή πιστοποιητικού μη αποποιήσεως. 491
4 Νομικό Βήμα 1984 Α. Σαλαμάνη – Ζιούρδου Μεταγραφή πιστοποιητικών μη αποποιήσεως κληρονομίας. 32 1464
5 Ε. Βουζίκας Τιμητικός Τόμος Λιτζερόπουλου. Ζητήματα στη δίκη περί διανομής κληρονομίας. Ι 79
6 Επιθεώρηση Δημοσίου Διοικητικού Δικαίου 1971 Β. Μεντζελόπουλος Μεταγραπτέα δημόσια έγγραφα επί αποδοχής κληρονομίας.